Mechanizm cen transferowych powstał w celu zagwarantowania uczciwych zasad konkurencji. Dlaczego jest ona zagrożona? Ponieważ pewne podmioty dysponują możliwościami ustalania warunków transakcji z pominięciem warunków rynkowych. Dotyczy to przede wszystkim podmiotów powiązanych, które potencjalnie mogą dokonywać niedozwolonych optymalizacji podatkowych w celu przerzucania kosztów i ryzyk pomiędzy spółkami w ramach grupy w taki sposób, aby finalnie zapłacić jak najniższe podatki (np. tworząc sztuczne struktury właścicielskie albo fakturując usługi, których realizacja nie miała miejsca). Istotna jest także rola podmiotów zlokalizowanych na terenie rajów podatkowych, które kuszą przedsiębiorców wyjątkowo korzystnymi warunkami dla transakcji z obcym kapitałem. Obowiązek stosowania cen transferowych ma zatem z jednej strony uszczelnić wpływy do budżetu państwa z tytułu odprowadzanych danin, a z drugiej strony wyrównać szanse wszystkich podmiotów funkcjonujących na rynku. Sprawdź, co podlega porównaniu w ramach analizy cen transferowych.
Elementy analizy porównawczej cen transferowych
Aby mówić o porównywaniu danych, trzeba najpierw te dane przedstawić. To właśnie kompletne i szczegółowe dane są podstawą rzetelnego porównania cen transferowych z rynkowymi. Wymagane są informacje dwóch typów: wewnętrzne oraz zewnętrzne.
Dane finansowe wewnętrzne obejmują podstawowe informacje o przedsiębiorstwie i prowadzonej przez nie działalności. Należy wykazać wszystkie transakcje podobne do analizowanej, jakie były przeprowadzane przez firmę w przeszłości. Dane finansowe zewnętrzne są jeszcze obszerniejsze. Transakcję trzeba ukazać w kontekście rynkowym, co oznacza znalezienie identycznych albo jak najbardziej podobnych transakcji. Ponieważ w praktyce rzadko jest to możliwe, ustawodawca dopuszcza możliwość wprowadzania poprawek, ale jednocześnie zobowiązuje podatników do wykazania ich zasadności.
Czynniki i stopień porównywalności w ustalaniu cen transferowych
Do rzetelnego porównania cen transferowych z rynkowymi konieczne jest zgromadzenie jak największej ilości danych. Ich zakres może być różny, w zależności od konkretnej transakcji. Istotne są cechy towaru lub usługi, ich cena, warunki umowy, funkcje stron transakcji, sytuacja firm czy ich strategie handlowe lub finansowe.
W rzeczywistości znalezienie nawet tylko dwóch transakcji, dla których wszystkie warunki są identyczne, jest bardzo trudne. Należy zatem określić stopień porównywalności i dokonywać porównania z transakcjami maksymalnie podobnymi do tej, jaką chcemy przeprowadzić z podmiotem powiązanym.
Rola audytu cen transferowych w analizie porównawczej
Liczne zmienne, jakie należy brać pod uwagę podczas dokonywania analizy porównawczej cen transferowych, mogą prowadzić do bardzo zróżnicowanej interpretacji przepisów i faktów przez poszczególne firmy a nawet przez konkretne osoby, które w tych przedsiębiorstwach odpowiadają za ustalanie i dokumentowanie cen transferowych. Rozbieżności niekoniecznie muszą prowadzić do konsekwencji podatkowych czy finansowych, ale na pewno przyciągną uwagę kontrolerów oraz utrudnią sprawny przebieg procesów związanych z obsługą cen transferowych. To właśnie z tego powodu warto przeprowadzić wewnętrzny audyt cen transferowych.
Audyt umożliwia bardzo szerokie podejście do zagadnienia cen transferowych. Obejmuje identyfikację niezgodności, ocenę ryzyka podatkowego i szans podatkowych, a także wykazanie potencjału rozwoju firmy w związku ze stosowaniem cen transferowych. Więcej na temat samego audytu oraz płynących z niego korzyści przeczytasz tutaj: https://cenytransferowe.org/uslugi/audyt-cen-transferowych/.
Czy ceny rynkowe są sprawiedliwe? Raczej nie warto podchodzić do tego tematu w sposób wartościujący. Rynek rządzi się swoimi bardzo skomplikowanymi prawami, które po dokonaniu licznych uproszczeń zawsze sprowadzają się do „tanio kupić, drogo sprzedać”. Ponieważ stosowane mechanizmy nie zawsze są uczciwe dla wszystkich, ustawodawcy oraz instytucje finansowe tak na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym, starają się chronić interesy zwłaszcza podmiotów i jednostek najbardziej zagrożonych – czyli konsumentów, firm z sektora MŚP czy podmiotów działających poza potężnymi strukturami grup kapitałowych. Oczywiście stosowane w tym celu mechanizmy nie są doskonałe, ale z punktu widzenia gospodarki i tak funkcjonują znacznie lepiej, niż gdyby wszystkim podmiotom dać wolną rękę. Niezależnie od naszych osobistych sympatii, ceny transferowe są faktem i zamiast na nie narzekać, lepiej dobrze przygotować się do ich ustalania, stosowania i dokumentowania.
Artykuł sponsorowany
